Ang San Su Çi
Ang San Su Çi (Birmanca: အောင်ဆန်းစုကြည်; d. 19 Haziran 1945, Rangoon, Myanmar), Myanmarlı siyasetçi, diplomat, yazar ve Nobel Barış Ödülü sahibi. Myanmar'daki demokrasi hareketinin lideri olarak tanınır. Uzun yıllar boyunca askeri rejim tarafından ev hapsinde tutulmuş, bu süreçte uluslararası alanda büyük bir sempati kazanmıştır.
Erken Yaşamı ve Eğitimi
- Doğumu ve Ailesi: 19 Haziran 1945 tarihinde Rangoon'da (şimdiki Yangon) doğdu. Babası Aung San, Myanmar'ın bağımsızlık mücadelesinin önde gelen liderlerinden biriydi ve ülkenin "Ulusal Kahramanı" olarak kabul edilir. Annesi Khin Kyi, tanınmış bir diplomattı.
- Eğitim Hayatı: Ang San Su Çi, eğitimine Rangoon'da başladı. Babasının 1947'deki suikast sonucu ölümünden sonra, annesiyle birlikte Hindistan'a taşındı ve Delhi'deki Convent of Jesus and Mary School'da eğitimine devam etti. Daha sonra İngiltere'ye giderek Oxford Üniversitesi'nde felsefe, siyaset ve ekonomi okudu.
Siyasi Kariyeri
- Myanmar'a Dönüş ve Demokrasi Hareketi: 1988 yılında annesinin rahatsızlığı üzerine Myanmar'a döndü. Bu dönemde ülkede askeri rejim hüküm sürüyordu ve halkın demokrasi talepleri giderek artıyordu. Ang San Su Çi, bu talepleri desteklemek amacıyla siyasete atıldı ve Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) adlı partiyi kurdu.
- Ev Hapsi ve Mücadele: 1989 yılında askeri rejim tarafından ev hapsine alındı. Bu süreç, 2010 yılına kadar aralıklarla devam etti. Ev hapsinde olduğu dönemde, demokrasi ve insan hakları mücadelesinin sembolü haline geldi.
- Uluslararası Tanınma ve Ödüller: Ang San Su Çi, demokrasi mücadelesi nedeniyle uluslararası alanda büyük bir saygı gördü ve birçok ödüle layık görüldü. 1991 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü. Ödül törenine ev hapsinde olması nedeniyle katılamadı, ancak oğlu Alexander Aris onun adına ödülü aldı.
Siyasi Hayata Dönüş ve Devlet Danışmanı Görevi
- Serbest Bırakılması ve Seçim Zaferi: 2010 yılında serbest bırakıldıktan sonra, Ang San Su Çi aktif siyasete geri döndü. 2012 yılında yapılan ara seçimlerde milletvekili seçildi.
- 2015 Genel Seçimleri: 2015 yılında yapılan genel seçimlerde, Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) büyük bir zafer kazandı. Anayasa gereği cumhurbaşkanı olamamasına rağmen, "Devlet Danışmanı" olarak ülkenin fiili lideri oldu.
- Rohinga Krizi ve Uluslararası Tepkiler: Devlet Danışmanı olduğu dönemde, Rohinga Müslümanlarına yönelik şiddet olayları uluslararası kamuoyunda büyük tepkilere yol açtı. Ang San Su Çi'nin bu konuda yetersiz kaldığı ve hatta şiddeti görmezden geldiği yönünde eleştiriler yapıldı. Bu durum, uluslararası imajının ciddi şekilde zarar görmesine neden oldu.
2021 Askeri Darbesi ve Yeniden Tutuklanma
- Askeri Darbe: 1 Şubat 2021 tarihinde Myanmar ordusu, 2020 genel seçimleri'nde hile yapıldığı iddiasıyla darbe yaptı. Ang San Su Çi ve diğer NLD yöneticileri tutuklandı.
- Yargılanma ve Hapis Cezası: Darbe sonrası Ang San Su Çi, çeşitli suçlamalarla yargılandı ve uzun süreli hapis cezalarına çarptırıldı. Bu durum, uluslararası toplumda büyük bir tepkiyle karşılandı.
Mirası
Ang San Su Çi, Myanmar'daki demokrasi mücadelesinin sembolü olarak tarihe geçmiştir. Ancak, Rohinga krizindeki tutumu nedeniyle, özellikle son yıllarda imajı ciddi şekilde zedelenmiştir. Her şeye rağmen, Myanmar siyasi tarihinde önemli bir figür olarak kalmaya devam etmektedir.